Bu, orijinali İngilizce olan bir sayfanın çevirisidir.

Özel Mülk Yazılım Genellikle Kötücül Yazılımdır

Özgür olmayan yazılım olarak da adlandırılan özel mülk yazılım; kullanıcıların özgürlüğüne ve topluluğa saygı duymayan yazılımlar anlamına gelir. Özel mülk bir program, geliştiricisinin veya sahibinin kullanıcıları üzerinde bir iktidar kurmasına yol açar. Bu iktidar özünde bir adaletsizliktir.

Bu dizinin amacı, özel mülk yazılımın başlangıçtaki adaletsizliğinin genellikle daha fazla adaletsizliğe yol açtığı fikrini örneklerle göstermektir: kötücül işlevler.

Güç yozlaştırır; özel mülk programın geliştiricisi, programı kullanıcılarına kötü muamele yapacak şekilde tasarlama eğilimindedir. (Kullanıcıya kötü davranacak şekilde çalışmak üzere tasarlanmış yazılımlara kötücül yazılım denir.) Tabii ki geliştirici bunu genellikle kötülüğünden dolayı yapmaz, onun yerine kullanıcıların pahasına daha fazla kâr elde etmek için yapar. Bu onu daha az kötü ya da daha meşru yapmaz.

Şeytana uymak artık daha da sıklaştı; günümüzde standart bir uygulama. Modern özel mülk yazılım genellikle aldanmak, zarar görmek, sindirilmek, veya dolandırılmak için bir fırsattır.

Çevrimiçi hizmetler yazılım şeklinde yayınlanmıyor, ama kötü yönleri açısından, bir hizmeti kullanmak, yayınlanmış bir yazılım kopyası kullanmakla eşdeğerdir. Özellikle bir hizmet kullanıcıya kötü davranacak şekilde tasarlanabilir ve çoğu hizmet zaten böyle. Ama bununla birlikte kötücül hizmetleri iki nedenden dolayı burada listelemiyoruz. İlk olarak, bir hizmet (kötücül olsun veya olmasın) insanların bir şekilde değiştirebileceği veya kopyasını kurabileceği bir program değil. İkincisi, sahibi istediği için kullanıcılara kötü davranan bir hizmet oldukça açıktır, ayrıca bu durumu kanıtlamamızı gerektirmez.

Yine de tüm çevrimiçi hizmetler kullanıcıların özgür olmayan bir uygulama kullanmasını gerektirir. Bu uygulama yayınlanmış bir yazılımdır, bu nedenle bu uygulamaların kötücül işlevlerini listeliyoruz. Hizmetin kötü davranışı, uygulamanın kullanımıyla dayatılıyor, bu yüzden kimi durumlarda bu kötü davranışlardan da söz ediyoruz, ancak uygulama tarafından ne yapıldığını, kötü hizmet tarafından ne yapıldığını açıkça belirtmeye çalışıyoruz.

Bir web sitesi bir hizmete erişimi sağladığında, büyük ihtimalle kullanıcının tarayıcısında çalıştırılmak üzere özgür olmayan JavaScript yazılımı gönderiyordur. Bu gibi JavaScript kodları yayınlanmış yazılımlardır ve ahlaki olarak diğer özgür olmayan uygulamalara eşdeğerdir. Eğer kötü şeyler yapıyorlarda, burada onlardan da söz etmek istiyoruz.

Mobil telefonlardan söz ederken, içerisinde yer alan belirli yazılımlardan ziyade gömülü radyo sisteminden kaynaklanan, bir başka kötücül nitelikleri olan konum izlemeyi listeliyoruz.

Kasım 2024 itibarıyla bu dizindeki sayfalar (destekleyen 720'den fazla referansla birlikte) yaklaşık 600 kötücül işlevsellik örneğini listeliyor, ancak muhakkak henüz bilmediğimiz binlercesi vardır.

Tercihen her örneği listelemek isteriz. Eğer listelemediğimiz bir örneğe denk gelirseniz, lütfen bize onu bildirmek için webmasters@gnu.org adresine yazın. Lütfen kötücül davranışı açıkça tanımlayan güvenilir bir yazıya referansı da gönderin; gösterebileceğimiz belgesi olmayan bir öğeyi listelemeyiz.

Eğer yeni bir örnek eklediğimizde veya değişiklik yaptığımızda haberdar olmak istiyorsanız, <www-malware-commits@gnu.org> e-posta listesine abone olabilirsiniz.

Adaletsizlikler veya teknikler Ürünler veya şirketler
  1. Arka kapı:  Bir programın, komut göndermek için kurulu olduğu bilgisayarı denetlememesi gereken birine erişim sağlayan herhangi bir özelliği.
  2. Dijital kısıtlamalar yönetimi veya “DRM”:  Kullanıcıların bilgisayarlarındaki verilerle yapabileceklerini kısıtlamak için tasarlanmış işlevler.
  3. Kafes:  Uygulama programlarına sansür uygulayan sistem.
  4. Tasma:  Bir sunucuya kalıcı (veya çok sık) bağlantı gerektiren işlevsellik.
  5. Zalim:  Üretici tarafından “izin” verilmeyen herhangi bir işletim sistemini reddeden sistem.

Özel mülk yazılım kullanıcıları, bu tür kötü muamelelere karşı savunmasızdır. Onlardan kaçınmanın yolu, özgür (özgürlüğe saygı duyan) yazılımda ısrar etmektir. Özgür yazılım kullanıcıları tarafından kontrol edildiğinden kötü amaçlı yazılım işlevselliklerine karşı oldukça iyi bir savunmaya sahiptirler.

Son eklenenler

2024-01

UHD Blu-ray sizi özgürlüğünüzden mahrum bırakır. Otoriter Boyun Eğdirme Sisteminin bir anatomisi

2022-07

UEFI bilgisayarları kurulduktan sonra tespiti neredeyse imkansız olan kalıcı tehditlere karşı savunmasız kılıyor...

  • 2024-09

    Kia arabaları şirketin sunucusunun onları bulmasını ve kontrol etmesini sağlayan bir arka kapıyla üretiliyor. Arabanın sahibi Kia sunucusu aracılığıyla bu denetimlere erişime sahip. Bunun kendisi bu haliyle sakıncalı değil. Ancak, Kia'nın kendisinin böyle bir denetime sahip olması Orwellci ve yasa dışı olmalı. Orwellci durumun cilası da şu: sunucu, herhangi bir Kia arabaya tamamen herhangi bir kimsenin denetimleri etkinleştirmesine izin veren bir güvenlik açığına sahipti.

    Birçok insan bu güvenlik hatasına öfkelendi, ancak bu muhtemelen bir kazaydı. Asıl öfkelenmemiz gereken şey Kia'nın arabaları müşterilerine sattıktan sonra üzerlerinde böyle bir denetime sahip, ve bunun Kia'nın kasıtlı olarak yaptığı bir şey olması.

  • 2024-11

    Flört uygulamaları kullanıcılarını sömürüyor; temel özellikler pahalı abonelik gerektiriyor, ve bağımlılık yaratacak şekilde tasarlanmışlar.

  • 2023-09

    BMW ısıtmalı koltuk özelliği için araba sahiplerinin abonelik ödemesi yapmasından vazgeçti.

    Müşteriler bunu reddetti. Hepsine Bravo!

    Bunun yerine BMW dijital hizmetler ve hizmetsizlikler (herhangi bir “bağlantılı” araba ile yapılan Orwellci izlemeyle ilgili şeyler) için abonelik getirmeyi planlıyor.

  • 2023-12

    Apple aygıtlarındaki bir arka kapı, 2019'dan 2023'e kadar mevcuttu ve kötüye kullanıldı, kullanıcının herhangi bir şey yapmasına gerek kalmadan kırıcıların iMessage iletileri gönderip kurduğu kötücül yazılımla tam denetime sahip olmalarına izin verdi. Bulaşmalar, diğer şeylerin yanında sızan kişilere aygıtların sahiplerinin mikrofon kayıtlarına, fotoğraflarına, konum ve diğer kişisel verilerine erişmesine yol açtı.

  • 2024-05

    Spotify bir müzik akış aygıtı sattı ama artık desteklemiyor. Özel mülk doğasından ötürü, aygıt artık güncellenemiyor ve hatta kullanılamıyor. Kullanıcılar Spotify'dan aygıtta çalışan yazılımı özgürleştirmesini istedi ancak Spotify bunu redetti, bu yüzden bu aygıtlar şimdi e-atık. Spotify, satın alanları bu ürünlere para kaybetmelerinden korumak için geri ödeme teklif ediyor, ancak bu teklif ürünlerin e-atık olmasını engellemediği gibi, kullanıcılar Spotify tarafından kandırılmış olduğunu da değiştirmiyor. Bu, özgür olmayan bir yazılımın nasıl da kullanıcılarca denetlenmediğini, aksine yazılımın kullanıcıları denetlediğini gösteren bir örnek. Ayrıca bizim için bir aygıt almadan içindeki yazılımın özgür olmasında ısrarcı olmamız gerektiğini gösteren önemli bir ders.

Daha fazlası…